مرثیه ای برای خلیج گرگان؛
ادامه روند کاهش تراز آب در دو دریاچه بسته ایران در سال ۱۴۰۰
مدیر آبنگاری و امور جزر و مدی سازمان نقشه برداری کشور با اشاره به روند کاهش تراز آب در دریاچه ارومیه و دریای خزر، اظهار داشت: در صورتیکه این سیر نزولی در دریای خزر ادامه یابد، احتمال خشک شدن خلیج گرگان وجود دارد که در این صورت داستانی همانند دریاچه ارومیه در حوضه خزر رخ خواهد داد.
دکتر علی سلطانپور در گفت و گو با ایسنا، با اعلان اینکه تراز آب دریاچه های آزاد با دریاچه های بسته همچون ارومیه و خزر متفاوت می باشد، اضافه کرد: در آب های آزاد تغییرات پریودیک (کم و زیاد شدن حجم آب) کم و در حدود ۲ میلی متر است که این امر به سبب بالا آمدگی آب است که ناشی از گرمایش زمین و ذوب شدن یخ های قطبی است.
وی افزود: ولی دریاچه هایی که به آب های آزاد متصل نیستند، تحت تاثیر تغییر اقلیم محلی قرار دارند؛ بدین جهت اگر بارش در حوضه آبریز آنها کم شود و همین طور بنا به دلایلی چون خشکسالی و برداشت بی رویه آب، ورود آب به آنها بصورت مصنوعی کم شود، تحت تاثیر قرار می گیرند که نمونه بزرگ آن دریاچه های ارومیه و خزر است.
سلطانپور با اعلان اینکه کاهش تراز آب در دریای خزر همانند دریاچه ارومیه وجود دارد، اشاره کرد: از آنجا که دریای خزر دارای حجم آب زیادی است، کاهش تراز آب به چشم نمی آید، ولی در دریاچه ارومیه از آنجا که عمق و حجم آب کم است، کاهش تراز آب و خشک شدن آن قابل مشاهده می باشد.
مدیر آبنگاری و امور جزر و مدی سازمان نقشه برداری کشور تغییرات تراز دریاچه ارومیه را به دلایلی چون تغییرات اقلیم، کاهش بارندگی ها و در کنار مداخلات انسانی عنوان نمود و افزود: اگر به تاریخ تراز دریاچه ارومیه دقت کنیم، در دهه ۷۰ شمسی تراز دریاچه ارومیه افزایش زیادی داشته، بطوریکه در سال ۷۴ تراز دریاچه به عدد ۱۲۷۸.۵ متر رسید و در این سال آنقدر تراز آب افزایش داشت که زیر ساخت های ساحلی تهدید شد و خط راه آهنی که از نزدیکی دریاچه ارومیه عبور می کند، به زیر آب رفت و نگرانی هایی از افزایش تراز آب در این حوضه آبریز به وجود آمد.
وی با اعلان اینکه از انتهای دهه ۷۰ همراه با کاهش بارش و کم شدن آب ورودی به دریاچه و سیاست گذاری برای کشاورزی در منطقه و حجم زیادی کارهای کشاورزی که در اطراف دریاچه ارومیه انجام شد، در طول ۳ سال یک متر از تراز آب دریاچه ارومیه کم شد و از سال ۷۷ این روند تشدید شد، اشاره کرد: تراز آب دریاچه در تابستان سال ۸۱ به عدد ۱۲۷۴ متر رسید و این کاهش ادامه می یابد و در ۵ سال بعد ۷۰ سانتی متر دیگر از تراز آب دریاچه کاهش پیدا می کند و در سال ۸۶ تراز آب به ۱۲۷۳.۳۰ متر می رسد.
بگفته وی تاریخچه تراز آب دریاچه ارومیه به این شرح است:
سال تراز آب دریاچه ارومیه به متر ۷۴ ۱۲۷۸.۵ ۸۱ ۱۲۷۴ ۸۶ ۱۲۷۳.۳ ۸۷ ۱۲۷۲.۳ ۹۷ ۱۲۷۲ ۹۹ ۱۲۷۱.۹ ۱۴۰۰ ۱۲۷۱ سلطانپور اشاره کرد: داده های ماهواره ای جیسون ۳ نشان میدهد که تراز دریا در سال ۱۴۰۰ همچنان رو به کاهش است، به شکلی که در ۳ ماهه اول سال جاری نسبت به ۳ ماهه اول سال ۹۹ حدود ۳۰ سانتی متر کاهش در تراز دریاچه ارومیه داریم که این امر بسیار نگران کننده است. علاوه بر آن در داده های تابستان و دو ماه اول پاییز سال جاری نیز کاهش تراز ۳۰ تا ۳۵ سانتی متری را در این حوضه نسبت به زمان مشابه در سال قبل شاهدیم.
وی با ابراز امیدواری از این که این دریاچه تبدیل به دریاچه مرده نشود، اظهار داشت: قسمتی از این وضعیت ناشی از تغییر اقلیم است، ضمن آنکه ایران کشوری کم بارش است و این کمبود بارش طبیعی است، ولی استفاده های بی رویه ای که از آب می شود، در بعضی مواقع برگشت ناپذیر است. نمونه آن برداشت بی رویه آب از سفره های زیر زمینی است. برداشتی که از این مخازن آب زیر زمینی می شود، به شکلی است که حتی بارش باشد، مخزن ظرفیت اولیه خودرا از دست داده و بصورت اولیه پر آب نخواهد شد.
سلطانپور اشاره کرد: آبی که از جایی برداشت می شود، باید به اندازه آبی باشد که وارد می شود و در چنین شرایطی است که پایداری اکوسیستم برقرار خواهد ماند و زمانی که برداشت بیشتر از ورودی آب باشد، پایداری اکوسیستم از دست می رود.
وی با اشاره به اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر این که این ستاد موفق به تغییر شیوه آبیاری در این منطقه شده است، اظهار داشت: این ستاد علاوه بر تغییر الگوهای کشت، سیستم آبیاری غرقابی را به آبیاری قطره ای تغییر داده است، ولی در برداشت آبی که در گذشته داشته ایم، اثرات دراز مدتی دارد و در طولانی مدت می توانیم این اکوسیستم را به وضعیت اولیه باز گردانیم.
تکرار بحران ارومیه در خزر
مدیر آبنگاری و امور جزر و مدی سازمان نقشه برداری کشور با تاکید بر این که در دریای خزر از ۱۶ سال قبل نیز سیر نزولی تراز آب حاکم است، اشاره کرد: ۸۰ درصد آب دریای خزر بوسیله رود ولگا تامین می شود و زمانی که ورودی آب خزر کاهش پیدا می کند تزار آب خزر نیز سیر نزولی می یابد. در سالهای اخیر گفته شده است که کاهش بارندگی در ولگا سبب کاهش تراز آب خزر شده است، ولی احتمال می رود برداشت آب در شمال خزر در کاهش تراز آب خزر موثر بوده است.
سلطانپور افزود: مطالعات ما در سالهای ۹۹ و ۱۴۰۰ نشان میدهد که حدود ۲۵ سانتی متر دیگر از تراز آب خزر کم شده است. این کاهش تراز آب در خزر را می توان در پسروی ساحل مشاهده کرد.
وی با اشاره به فعال بودن حمل و نقل دریایی در خزر، اظهار نمود: با کاهش تراز آب ظرفیت بنادر از دست خواهد رفت و نیاز به لایروبی های بیشتری است و در نتیجه هزینه های بیشتری به بنادر تحمیل می کند.
سلطانپور افزود: علاوه بر آن خلیج گرگان نیز متاثر از این شرایط است؛ چونکه این خلیج با باریکه ای به دریای خزر متصل می شود و اگر تراز آب خزر سیر نزولی یابد، خشک شدن این خلیج را به همراه دارد.
بگفته وی با خشک شدن این خلیج داستانی همانند دریاچه ارومیه در حوضه خزر رخ خواهد داد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب