پزشک خانواده را به شهر راه نمی دهند آقای وزیر از میثاق نامه چه خبر!
آزمایشگاه رادین: به گزارش آزمایشگاه رادین، پزشک خانواده از سالیان خیلی دور در کشورهای اروپایی و توسعه یافته بعنوان یک برنامه موفق، اجرایی شده و همچنان هم تداوم دارد اما این طرح در کشور ما طلسم شده است.
به گزارش آزمایشگاه رادین به نقل از مهر، از سالیان خیلی دور و زمانی که مسعود پزشکیان وزیر بهداشت بود، شنیده ایم که برنامه پزشک خانواده در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد، اما هنوز که هنوز است اجرای موفق و تکامل یافته این برنامه اجرائی نشده و دلخوش کرده ایم به آن چه به اسم پزشکی خانواده در حال اجراست.
برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، موفق ترین برنامه حوزه سلامت در کشورهایی است که از همان شروع بدنبال مدیریت هزینه های سلامت بوده اند. یعنی هدف غایی برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در کشورهایی که این طرح را اجرائی کرده اند؛ دسترسی عادلانه مردم به خدمات بهداشتی و درمانی و کنترل هزینه های سلامت بوده است.
با چنین رویکردی، ما هم سعی کردیم این برنامه را در کشور اجرائی نماییم و اینطور بود که از دهه هشتاد، استارت آن خورد و قرار شد در ابتدا وارد روستاها و سپس در شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت، کلید بخورد و اجرائی شود. اما، امروز که بالاتر از دو دهه از ایده اجرای برنامه پزشک خانواده در کشور می گذرد، بازهم شاهد اجرای یک برنامه نصف و نیمه و شکننده هستیم که نه بیمار راضی است، نه پزشک!
هر کدام از وزرای بهداشت در هر کدام از دولت های پس از دهه ۸۰ که بر مسند کار قرار گرفتند، نخستین صحبت آنان، اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع بود اما وقتی دوره وزارتخانه آنها به انتها می رسید، هیچ اتفاق ویژه ای برای اجرای مهم ترین برنامه ملی در عرصه سلامت کشور رخ نداده بود!
بر اساس آن چه در قانون برنامه پنجم توسعه آمده است، طرح پزشک خانواده باید تا انتهای سال ۹۴ در تمام کشور اجرائی می شد اما امروز هیچ ردپایی از وجود پزشک خانواده در شهرها نمی بینیم.
مسعود پزشکیان، کامران باقری لنکرانی، مرضیه وحید دستجردی، محمدحسن طریقت منفرد، حسن قاضی زاده هاشمی، سعید نمکی، بهرام عین الهی و حالا، محمدرضا ظفرقندی؛ به عنوان وزرای بهداشت، اجرای برنامه پزشک خانواده را مهم ترین برنامه خود معرفی کردند.
آخرین اظهار نظر رسمی ظفرقندی، این بوده است که برنامه پزشکی خانواده آماده اجرا است و اگر حمایت های لازم، خصوصاً حمایت بودجه ای صورت گیرد، نظام ارجاع نیز به زودی به اجرا در خواهد آمد. قرار بود این برنامه از شروع تیرماه اجرائی شود اما به سبب شرایط جنگی به تعویق افتاد. حال نظام ارجاع آماده است و نیازمند همراهی مجلس برای اجرا است.
مهم ترین هدف پزشکی خانواده
مهم ترین هدف و رسالت پزشک خانواده، دسترسی عادلانه و سریع به پزشک و کاهش هزینه های خانواده و البته، سیستم سلامت کشور است. اهدافی که اگر محقق شوند، می تواند موجب پیشرفت و توسعه برنامه های حوزه سلامت و پیشرفت سطح سلامت جامعه گردد اما، این سوال مطرح است که چرا این برنامه هنوز اجرائی نشده است.
به گفته کارشناسان حوزه سلامت و آنهایی که دستی بر آتش دارند، اجرای کامل برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، می تواند هزینه های اقتصاد سلامت را مدیریت کند. موضوعی که برای برخی خوشایند نیست و نمی خواهند مسیر درآمد آنها بسته شود.
یک عضو سازمان نظام پزشکی، به خطر افتادن سرمایه صاحبان کلینیک های زنجیره ای را، مهم ترین سد راه اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع عنوان می کند.
وجود برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع در برنامه های چهارم، پنجم، ششم و هفتم توسعه، نشان از اهمیت برنامه ای دارد که اجرای جامع و کامل آن یک ضرورت برای سیستم سلامت کشور است.
محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، معتقد است؛ برنامه پزشکی خانواده وقتی سامان می گیرد که پزشک خانواده انگیزه، شرایط مناسب و زندگی متعارف داشته باشد تا بتواند خدمت کند. با پرداخت حقوق ۱۴ میلیونی به پزشک خانواده کار پیش نمی رود.
برنامه پزشک خانواده یکی از آن برنامه های کشور در دو دهه اخیر است که برای نخستین بار در قانون برنامه توسعه چهارم (۱۳۸۸- ۱۳۸۴) عنوان شد. پزشک خانواده شهری نیز بصورت آزمایشی تنها در دو استان فارس و مازندران اجرائی شد.
فعالان صنفی حوزه بهداشت و درمان معتقدند که بالاتر از هر چیزی، پزشک خانواده شهری به بودجه کافی نیاز دارد و سرانه هر پزشک باید اصلاح گردد. همین طور از انتقادات وارد شده به این طرح، نرسیدن طرح پزشک خانواده به هدف خودش یعنی نظام ارجاع است. اساساً پزشک خانواده با هدف تنظیم نظام ارجاع و فرهنگ سازی پیشگیری در کنار درمان اجرائی شد؛ اما هم اکنون این طرح به سبب تعارض منافع، به هدف خود نرسیده است.
چرایی توقف طرح
برای اجرای هر برنامه ای در ابعاد ملی خصوصاً در عرصه سلامت، مهم ترین فاکتور، تعهد دولت ها است. در صورتیکه از دهه هشتاد تاکنون، همیشه بر اجرائی شدن برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در کشور تاکید شده است؛ اما هنوز این طرح درجا می زند و متوقف مانده است.
ابراهیم نوری گوشکی متخصص پزشکی خانواده، معتقد است؛ یکی از الزامات مهم در اجرای این طرح ملی، ضمن فرهنگ سازی و افزایش آگاهی جامعه شامل گیرندگان و ارائه دهندگان خدمت، موضوع رفع تعارض منافع است. تعارض منافع یعنی این که من پزشک در جایگاه سیاست گذاری و تصمیم گیری قرار دارم، از سویی صاحب کلینیک یا سهامدار بیمارستان هستم و با اجرای طرح، درآمد فعلی را دیگر کسب نمی کنم، چونکه در پزشک خانواده سهم هر سطح مشخص است، بطوریکه نظام پرداخت تعیین می کند پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص چه میزان دریافتی دارد. بدین سبب در جایگاه سیاست گذاری تصمیمی می گیرم که به کاهش درآمدم منجر نشود و به روش های مختلف از اجرای طرح جلوگیری می کنم. گاهی تعارض منافع بین رشته ای و گاهی بحث تصور کاهش درآمد است.
وی اظهار داشت: همانطور که می دانیم اقلیتی از همکاران متخصص و فوق تخصص ما به سبب اعتماد مردم به طبابت آنها و این که علم و عمل قابل قبولی دارند، در نهایت مراجعه به آنها بیشتر می شود و درآمد بالاتری دارند، در صورت اجرای طرح پزشک خانواده فاصله درآمدی کمتر می شود، هر چند در سیستم پزشک خانواده پزشکانی که در نظام ارجاع مطابق راهنماهای بالینی رفتار می کنند، شامل بسته های تشویقی نیز می شوند و بی گمان اجرای درست و اصولی پزشک خانواده به رضایت گیرندگان و ارائه دهندگان خدمات منجر خواهد شد.
وعده اجرای تدریجی طرح
محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، پیش از جنگ اخیر و در هشتمین جلسه ستاد اجرائی کشوری برنامه پزشکی خانواده، هدف اول و اصلی اجرای پزشکی خانواده و نظام ارجاع را ایجاد دسترسی عادلانه برای همه آحاد مردم خصوصاً اقشار نیازمند دانست و اظهار داشت: نگاه ما این است که همه مردم خصوصاً اقشار محروم و نیازمند از مسیر ارجاع و پزشکی خانواده از خدمات بهداشتی و درمانی، بهره مند شوند و با خیال آسوده بتوانند بدون تحمیل هزینه های کمرشکن، خدمات را دریافت نمایند.
وی عنوان داشته است که یک دفعه قصد نداریم ۳۰ میلیون نفر جمعیت ساکن در روستاها و شهرهای کمتر از ۲۰ هزار نفر را تحت پوشش این برنامه قرار دهیم و اولویت اجرا با مناطقی است که امکانات، زیرساخت ها و بازخورد در آنها فراهم تر باشد و بعد به مرور در دیگر مناطق نیز اجرائی می شود.
برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در چهار برنامه توسعه ای پنج ساله کشور بصورت قانونی اعلام شده اما تا حالا اجرائی نشده است.
وزیر بهداشت، در هفتمین جلسه ستاد اجرائی کشوری برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع که ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ برگزار گردید، گفته بود به زودی سند مکتوبی به عنوان «میثاق نامه اجرای برنامه» توسط ۶ کمیته تخصصی ستاد اجرائی برنامه تدوین خواهد شد تا همه فعالان این حوزه برمبنای آن عمل کنند.
به نظر می رسد، در شرایطی که نیمه اول سال رو به انتها است و چالش های پیش روی حوزه سلامت کشور، خیلی سخت و دشوار خواهد بود که قبول نماییم اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، به عاقبت قابل قبولی برسد، مگر این که معجزه ای رخ دهد.
منبع: radinlab.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب